Jesteśmy w Warszawie już od 15 lat! Takie rocznice są doskonałą okazją nie tylko do wspomnień, ale przede wszystkim do refleksji nad zmieniającą się rzeczywistością społeczną i polityczną oraz naszą odpowiedzią na współczesne wyzwania. Jubileusz setnych urodzin Heinricha Bölla to także zaproszenie do przypomnienia jego twórczości i społecznej misji oraz odkrywania w nich nowych wątków dla polskiej publiczności
14 grudnia br. świętowaliśmy nasz podwójny jubileusz: 15. rocznicę założenia biura Fundacji w Warszawie oraz 100 rocznicę urodzin naszego patrona, Heinricha Bölla. 21.12.2017 r. Heinrich Böll skończyłby sto lat, a 13.12. 2002r., czyli dokładnie piętnaście lat temu, zarejestrowano Przedstawicielstwo Fundacji w Warszawie. W gronie bliskich nam osób cieszyliśmy się tym, co udało się przez te lata zbudować. A bez wsparcia naszych partnerów nie byłoby to możliwe!
„Wtrącanie się jest jedynym sposobem na pozostanie realistą”, to jeden z najbardziej znanych cytatów, które jednocześnie znakomicie oddaje filozofię życiową Bölla. HBS podąża za tym przesłaniem. Oczywiście w każdym społeczeństwie, w każdej demokracji, w każdym miejscu na świecie to „wtrącanie się” wygląda inaczej. W każdym otoczeniu staramy dopasować się do panującej kultury dialogu i partycypacji, do oczekiwań i potrzeb lokalnego społeczeństwa obywatelskiego. Co jest wspólne dla wszystkich naszych działań - to że w każdym miejscu pozostajemy realistami. I tak w Polsce jesteśmy realistami już od piętnastu lat!
Nasze biuro w Warszawie rozpoczęło swoją działalność projektami wspierającymi integrację Polski z UE, przede wszystkim w obszarach demokratyzacji, równouprawnienia kobiet i ekologii. Od tego czasu konsekwentnie dostosowywaliśmy swoje priorytety tematyczne do zmieniającej się sytuacji lokalnej i globalnej, a dziś koncentrujemy się na trzech nierozłącznych obszarach: demokracji i prawach człowieka, energii klimacie oraz polityce międzynarodowej. Przez ostatnie 15 lat przeprowadziliśmy setki projektów we współpracy ze stale rozszerzającą się siecią kontaktów z Polski i krajów sąsiadujących. Wiele się zmieniło w tym okresie - priorytety tematyczne i formaty, sytuacja polityczna i dyskurs medialny - jedno pozostaje niezmienne: dążenie do realizacji postulatów opartych na wartościach Heinricha Bölla.
Podczas spotkania jubileuszowego zaprosiliśmy zebranych gości do dyskusji o tym, jak postać Heinricha Bölla, jego dorobek intelektualny przyświeca nam jako Fundacji w Niemczech, w Polsce czy na świecie; jak można współcześnie odczytywać jego przesłanie. W panelu pt.: „Należy się wtrącać – jak motto Heinricha Bölla można realizować we współczesnym świecie? Odpowiedzialność i zaangażowanie z perspektywy Polski, Niemiec i Europy" dyskutowały osoby, które twórczość Bölla znają od podszewki, którym postać ta przyświeca w codziennym działaniu i które same idą podobną drogą w swoim zaangażowaniu społecznym i pracy artystycznej: prof. Leszka Żylińskiego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dr Ellen Ueberschär, członkinię zarządu naszej Fundacji, Basila Kerskiego, dyrektora Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku oraz Sylwię Chutnik, feministyczną publicystkę i pisarkę. Rozmowę moderowała Kaja Put, Korporacja Ha!art.
Heinrich Böll był autorem przeświadczonym o tym, że moralność i estetyka są łączne, że pewien kanon zachowań ( jego tzw. estetyka humanizmu, czy człowieczeństwa) jest niezbywalnym elementem twórczości… Autorytet zdobył sobie poprzez prawdziwe zaangażowanie w codzienność życia. Główne tematy, które go interesowały to nadawanie sensu pewnemu oporowi, czyli inaczej pokazywanie, że literatura może być czymś w rodzaju antyciała dla polityki, która jest nakierowana na władzę, wobec Kościoła, który ma roszczenie do bycia rezerwuarem prawdy ostatecznej, czy w stosunku do gospodarki, wówczas tzw. „cudu gospodarczego”, który wymagał od człowieka efektywności. Bycie człowiekiem dla Heinrich Bölla to znacznie więcej niż bycie efektywnym czy dobrym katolikiem… – prof. Leszek Żyliński.
Jaka idea przyświecała przyjęciu przez Fundację imienia Heinricha Bölla? – Jego oddziaływanie, zaangażowanie na rzecz pokoju, jego kontakty z dysydentami umożliwiły Fundacji na poszerzenie spektrum działania i środowiska, w którym była wcześniej aktywna. Język i postawa, to dwie rzeczy, które zawdzięczamy Heinrichowi Böllowi. W obecnej epoce digitalizmu, język debaty publicznej pełen jest pretensji i nienawiści obrażającej godność człowieka. Należy wracać uwagę na właściwy język, to także spuścizna Bölla …– Ellen Ueberschär.
Autorytet Bölla polegał na tym, że to jego wtrącanie się (niem. Einmischung) pozbawione było konkretnych politycznych ambicji. On sam nie chciał być pisarzem instytucją, jego twórczość była subiektywnym refleksem na gruncie wartości, a do tego miał niesamowitą wrażliwość dla tego co nowe, dla tego co czyste i pozbawione kalkulacji władzy… – Basil Kerski.
Zaangażowanie społeczne jest niejako obowiązkiem wpisanym w zawód pisarza, czy pisarki. To wtrącanie się w praktyce oznacza bycie niewygodnym, często irytującym dla otoczenia. Dla samych pisarzy i pisarek jest to stanie w tzw. szpagacie pomiędzy imperatywem działania społecznego a potrzebą pisania… - Sylwia Chutnik.
Bardzo dziękujemy wszystkim za udział w naszym przyjęciu, wspólne wspomnienia oraz ciepłe słowa i życzenia. A dla tych, którzy z różnych powodów nie mogli w nim uczestniczyć, mamy nagranie.
Jubileusz Fundacji im. Heinricha Bölla, 14 grudnia 2017 r. w Warszawie - Fundacja Heinricha Bölla
Watch on YouTube
Galeria zdjęć:
